Je hebt met veel pijn en moeite een bier gebrouwen(misschien wel je eerste brouwsel) en nadat het afgevuld is, en heeft gerijpt (nagisting op fles) blijkt je bier mislukt te zijn. Het bier spuit je fles uit en/of het smaakt zuur of het ruikt niet lekker. En je hebt geen idee wat je fout hebt gedaan.

In dit artikel wat mogelijke/veel voorkomende oorzaken en hoe je dit mogelijk kunt voorkomen.

Mijn bier "spuit" de fles uit..

Dit heet 'Gushing' en overkomt zelfs de meest ervaren brouwers nog wel eens. Zelfs sommige commerciële brouwers hebben er sporadisch last van. De oorzaak is vaak dat je bier niet goed of geheel uitvergist is. Na het afvullen gaat de gist nog lekker langzaam door en vergist naast je bottelsuiker ook nog een deel van je restsuikers in het bier. Dit heeft tot gevolg dat je een veel te hoog koolzuur gehalte in je bier krijgt. Je bier is "oververzadigd" en wil direct de fles uit na het openen.

Een andere mogelijke veel voorkomende oorzaak is een lichte (of zware) infectie. Ergens in het proces (na het koken) is er een ongewenste bacterie of wilde gist in het wort gekomen. Deze kunnen vaak zorgen voor extra omzettingen waar ook koolzuur bij ontstaat en wederom zit je met een veel te hoog koolzuur gehalte in je bier.

Een gestokte vergisting is ook nog een mogelijke oorzaak. Je waterslot staat al dagen stil en zonder te meten ga je bottelen. Je voegt wat suiker toe en de gist wordt (mede door wat zuurstof inslag) weer wakker en gaat langzaam verder met zijn werk... nu heb je potentiële "bommetjes". Flesjes kunnen knappen door overdruk !!

Ook een mogelijke fout kan zijn dat je een rekenfout hebt gemaakt en te veel bottelsuiker hebt gebruikt...dit komt minder voor, maar sluit het niet uit...

De vergisting van een bier is het belangrijkste onderdeel van het proces en zul je dus ook zorgvuldig moeten voorbereiden. Zorg dat alles goed schoon is (je hoeft niet te overdrijven, maar denk gewoon logisch na) en ook gedesinfecteerd. Zorg dat je gist in goede conditie is (korrelgist gewoon strooien). En vooral belangrijk: Geduld !!! Soms duurt het wat langer dan gewenst of dan er in het "recept" staat. Gist kan niet lezen !!! En is afhankelijk van vele omstandigheden.

Mijn bier smaakt zuur of zurig

Indien je uiteindelijke bier zuur of zurig smaakt kun je vrijwel zeker spreken van een infectie ! Veel bacteriën die in bier groeien (en dat zijn er best veel) maken ook zuur aan. Afhankelijk van de soort bacterie kan dat melkzuur of azijnzuur zijn (en wellicht nog andere organische zuren). Van melkzuur wordt je bier zacht zurig. Dit kan, ondanks dat het niet gewenst is, soms nog best prima smaken. Dan moet je wel van zuur houden. Azijnzuur is echt einde oefening. Dat is in geen enkel bier lekker en geeft een harde en scherp zure smaak.

De oorzaak is vaak niet schoon genoeg gewerkt op het juiste moment. Of je bent te nieuwsgierig en hebt tijdens de vergisting meerdere keren het deksel van je vergistingsvat opgetild om te kijken (onder het mom van zien is leren). Dit doe je idd 1 keer (ik deed het ook bij mijn 1e brouwsel) en daarna weet je het...

Mijn bier heeft een vreemd luchtje...niet lekker..

Bier is een zeer complexe drank waar heel veel fout kan gaan. Het meeste gaat fout tijdens de vergisting zoals hiervoor al gemeld is. Veel beginnende brouwers hebben vaak nog geen "gistkast" waar de temperatuur constant gehouden kan worden en gaan vaak uit van kamertemperatuur of keldertemperatuur.

Tijdens de vergisting ontstaat veel warmte en kan je bier zomaar 3 - 5°C (of meer..) opwarmen. Dus als je bier op kamertemperatuur (± 20/21°C) staat, kan dit zomaar oplopen tot 25°C of zelfs hoger. Dit leid vaak tot "off flavours", ongewenste smaakjes dus. Ik heb het al vaak geproefd bij beginnende brouwers... Je krijgt dan geuren van lijm, oplosmiddel, hogere alcoholen... en hierdoor ook afwijkingen in de smaak. In veel gevallen is het bier nog best wel te drinken (je bent trots op je eigen bier en dat gooi je niet zomaar weg, zeker niet te 1e of 2e keer).

Mijn bier heeft geen of een slecht schuimkraag..

Schuim op je bier ontstaat door het vrijkomen van koolzuur icm aanwezige eiwitten in bier. 

Nu kun je een complete studie wijden aan schuimvorming/schuimstabiliteit in je bier. Dit is een zeer complexe materie. Het gehele brouwproces speelt mee in je uiteindelijke resultaat. de gebruikte mouten, hoeveelheid hop, maischschema, het kook proces, gebruikte gist, temperatuur..e.d. Alles heeft invloed op elkaar.  Hop heeft een positief effect op de schuimkraag, maar als je je bier te warm vergist, krijg je esters die weer een negatief effect hebben op je schuimkraag. Vetten in je bier zijn ook funest voor je schuimkraag (een bier waarin chocolade is verwerkt..).  Juist om deze reden ook altijd alles tijdens je proces bijhouden om achteraf te kunnen verklaren waarom het goed of fout is gegaan.

Wat kun je doen om dit alles te voorkomen ?

Bierbrouwen is een leuke hobby wat je vaak leert met vallen en opstaan. Probeer van je fouten te leren! Zorg ook dat je wat kennis in huis hebt voordat je begint! Koop een boek en lees het, of lees op internet. Hieronder toch nog een paar extra tips :

• Meten is weten! Zorg dat je af en toe wat meet tijdens het brouwen en noteer dat ook. Met een refractometer (voor de vergisting) is dat vaak zo gebeurd. Zorg in ieder geval dat je het BeginSG voor vergisting hebt gemeten (kan met een refractometer) en bij het overhevelen en/of bottelen meet je weer het SG (dit keer met een hydrometer of dompelaar)! Dit geeft niet altijd zekerheid, maar je weet wel wat je aan het doen bent.
• Werk schoon bij alles wat je doet na na het koken! Hier gaat het meeste mis. Lees je in in het reinigen en desinfecteren tijdens het brouwen! Overdrijf niet (schoon is schoon), maar desinfecteren is wel een dingetje... Veel beginners hebben hier vaak wel vragen over (die overigens al heel vaak beantwoordt zijn).
• Zorg voor voldoende gist en ook voor vitale gist. Bij korrelgist is dat vaak wel het geval, bij vloeibare gist niet altijd!
• Belucht je wort! Ook hier weer oppassen voor een infectie, maar na het koelen dien je wel te zorgen voor wat lucht inslag (laten kletteren is vaak voldoende).
• Vergist gecontroleerd of zo gecontroleerd mogelijk ! Een goede en gezonde vergisting maakt je bier meteen stukken beter. Zorg dat je je gistend jong bier kunt koelen en verwarmen! Hiermee ga je in eens 10 stappen vooruit!
• Nieuwsgierig? Kijk niet in je gistvat! Maar vertrouw erop dat je het goed hebt gedaan. Als je waterslot beweegt of er zit schuim op je bier (kun je vaak door het vat heen zien) dan is het goed. Laat het daarna gewoon 1 week staan. Daarna kun je overhevelen. Na nog 1 week kun je het over het algemeen wel bottelen.
• Geduld !!! Nadat je bier is gebotteld moet je bier rijpen/nagisten. Soms gaat dit heel snel, maar in uitzonderlijke gevallen kan dit ook wat langer duren (tot in extreme gevallen wel een jaar...). Brouw daarom ook altijd meerdere bieren zodat jer de ruimte hebt om een andere bier even geen aandacht te geven.  

Ondanks alles is het toch fout gegaan, Help !!

Gaat het toch fout en wil je weten wat je fout gedaan hebt ( je hebt bovenstaand allemaal gelezen en gedaan). Dan hier wat tips :

• Laat je bier proeven aan een ervaren brouwer/keurmeester. Via het forum (hobbybrouwen) of een facebookgroep kun je vaak wel iemand vinden die jou bier wilt proeven om te kijken wat er fout is..goed proeven is te leren, maar dat kost vaak enkele jaren. Een flesje (of een paar) opsturen naar iemand met ervaring kan je vaak wel verder helpen.
• Stel je vraag ergens op internet. En is een hobbybrouw forum en een FB groep genaamd bierbrouwen. Hier zitten veel mensen die je kunnen en willen helpen. Echter, geef zo veel mogelijk informatie bij die vraag (wat was je recept, wat voor een installatie, wat heb je gemeten...e.d.). Hoe meer info hoe beter en sneller er geholpen kan worden. Dit geeft ook blijk van pro activiteit Alleen de vraag "mijn bier is mislukt, wat heb ik fout gedaan? " gaat je niets opleveren.

Ik hoop dat je met dit artikel geholpen bent !!
met vriendelijke groeten
De bierbrouwer.