Schoonmaken voor, tijdens en na het brouwen hoort bij de hobby van het zelf thuis bier brouwen. Iedere brouwer meld dat het moet maar dat het niet zijn hobby is. Toch zijn er nog heel veel thuisbrouwers die overbodige maatregelen nemen m.b.t. het reinigen en desinfecteren om voor hun gevoel zeker te zijn dat hun apparatuur/spullen schoon zijn en gedesinfecteerd.
Deze handelingen worden door deze brouwer gedaan uit een gevoel van onzekerheid en een gebrek aan kennis en ervaring met betrekking tot het reinigen en desinfecteren. Al heel vaak is er op het HB forum gemeld dat er een prima resultaat is te behalen met vaak de helft aan handelingen, maar lang niet iedereen wil dit geloven.
Je moet een onderscheid maken tussen het schoonmaken/reinigen en desinfecteren.

Schoonmaken

Schoonmaken voor en na het brouwen is feitelijk niets meer dat het verwijderen van het zichtbare vuil, met de wetenschap dat het schoon te maken onderdeel geen richeltjes of krasjes bevat waarin zich "onzichtbaar" vuil kan nestelen.
Dit schoonmaken kan gerust met warm water en wellicht een warm sopje. Bij iets hardnekkiger vuil kun je ook een warme oplossing van Sun-vaatwas tabletten gebruiken en hierin het schoon te maken onderdeel in laten weken. Indien er ook nog leidingen schoongemaakt moeten worden (HERMS, RIMS) dan is het gebruik van een warme of hete loog (Gootsteenontstopper of Chemipro caustic) oplossing van zo'n 2-3% zeer aan te raden. Verwarm deze oplossing dan tot zo'n 70-80°C en pomp dit ongeveer 30-45 minuten rond (indien mogelijk) Daarna kun je de oplossing weer opvangen (kan nogmaals gebruikt worden), of weg laten lopen. Hierna de leidingen naspoelen met water tot de loog uit het systeem is. Je kunt er nu vanuit gaan dat alles schoon is.
Alle handelingen die je hierna uitvoert t.b.v reinigen zijn compleet overbodig !!! Zorg nu dat de spullen zo veel mogelijk droog worden gemaakt of laat ze op hun opbergplek uitlekken en drogen.
Op schone en droge onderdelen groeien geen schimmels en bacteriën !!

Indien je praat over flesjes welke je wilt gebruiken voor het bottelen is het ook vrij simpel. Na het legen van een flesje bier (commercieel of eigen brouw) is het vaak voldoende om deze 1 of 2 keer met lauw of warm water om te spoelen. Daarna dien je visueel te controleren of deze schoon is door tegen het licht in in het flesje te kijken. Als het glas helder is en je ziet geen vuil, dan is ie schoon en kun je het flesje op de kop (!! Belangrijk !!) is het krat zetten. Het flesje zal van binnen op drogen en er groeien dan geen schimmels en bacteriën.
Indien het flesje niet schoon is (kalk aanslag, hardnekkig vuil of gist) kun je het schoon schrobben met een flessenborstel, laten weken in een oplossing van Sun-vaatwas tabletten of in het uiterste geval weer in een oplossing van hete loog (2-3%). Hierna weer naspoelen met water. Maar in de meeste gevallen is dit niet nodig!! Sommige brouwers willen hun flesjes nog wel eens uitkoken, in de vaatwasser doen, of schoon bakken in de oven of wellicht in een magnetron doen. Deze handelingen zijn in alle gevallen compleet overbodig en leveren geen enkel extra resultaat op (0% rendement) !!! Dit kost alleen maar tijd en energie (wat weer milieu onvriendelijk is). Bespaar je deze moeite !!

Desinfecteren

Bij het desinfecteren praten we over slangen, eventueel leidingen, gistvaten, koelers en flesjes. Bij desinfecteren ga je er vanuit dat het voorwerp reeds schoon is. Desinfecteren is de reductie van micro-organismen op levenloze oppervlakten tot een aanvaardbaar geacht niveau. Voor het brouwen van bier is dit meer dan voldoende.

Over het te gebruiken middel voor desinfecteren bestaan vele meningen en veel van deze meningen zijn allemaal juist. Er zijn dus meerdere middelen welke je kunt gebruiken en ieder middel heeft zo zijn voor en nadelen. Kies het middel wat voor jou het prettigste werkt.

Enkele middelen welke je kunt gebruiken :

• Sulfiet + Citroenzuur in een warme oplossing in een lage concentratie. Deze oplossing geeft wat SO₂ dampen, indien warm, wat op de lucht wegen slaat. Oppassen dus. Deze oplossing hoef je niet na te spoelen (mag wel).
• Starsan in een lage concentratie, dit hoeft je niet na te spoelen (mag wel).
• Chloor/chloride oplossing in lichte concentratie. Deze oplossing dient heel goed nagespoeld te worden.Sporen chloor in je bier kunnen smaak/geur-afwijkingen veroorzaken.
• Perazijnzuur in lichte concentratie, wordt gebruikt in professionele brouwerijen en is voor particulieren niet te koop in kleine hoeveelheden.
• Alcohol (Ethanol) in een concentratie van ± 70% voor een snelle desinfectie van koppelingen en oppervlakten.
• Heet water van 70-80°C heeft bij een redelijk lange contact tijd ook een desinfecterende werking (Pasteurisatie)

Onafhankelijk van welk middel je gebruikt dien je het voorwerp in de oplossing te leggen gedurende een bepaalde tijd (meestal is 5 - 15 minuten contacttijd voldoende). Daarna uit laten lekken of eventueel naspoelen met water (water uit de kraan is kiemvrij, en bacterie vrij). Iedere handeling welke je hierna uitvoert (Uitkoken, schoon bakken, in de magnetron doen o.i.d.) is compleet overbodig en levert geen enkel extra resultaat op (0% rendement).
Hierna is het veilig om er bier of gekoelde wort in te doen of door te geleiden zonder risico op een infectie via het voorwerp.

Zoals je ziet kan het je veel tijd en moeite besparen als je weet waar je mee bezig bent en vooral weet welke handelingen je niet hoeft uit te voeren. Hierdoor kun je je op de brouwdag concentreren op andere processen welke meer aandacht nodig hebben.

Groeten en gezondheid
De Bier Brouwer