Zelf je eigen hop kweken
Zelf je eigen hop kweken
Inleiding
Als je zelf je eigen bier brouwt, is het natuurlijk superleuk om ook je eigen hop in je tuin, of volkstuin te kweken. Hier heb je natuurlijk wel de ruimte voor nodig, maar dan heb je ook je eigen hop! Momenteel zijn er via het hobbybrouw circuit al vele hoprassen beschikbaar, echter is het niet altijd 100% betrouwbaar dat het ook daadwerkelijk dit hopras is, maar dan nog kun je deze in je tuin zetten. De uiteindelijke oogst kun je dan drogen en in je vriezer bewaren en/of een deel meteen vers(nat) in een brouwsel verwerken. In deze blog laat ik je weten hoe je hop in je tuin kunt kweken en wat de do’s en don’ts zijn.
Welke hop ras ?
Als je hop wilt gaan kweken moet je eerst kijken welke hopras je in je tuin wilt. Via het hobbybrouwforum of de FB groep bierbrouwen & hobby hopkwekers zijn er vast en zeker diverse soorten beschikbaar (Europese en Amerikaanse hopsoorten). Als je je hop in een tuincentrum koopt (hupulus lumulus) weet je vaak niet welk ras dit is, of als het er wel bij staat is het vaak “Nordbrau” (Waarschijnlijk Nothern Brewer). Maar als Brouwer is het natuurlijk leuker als je je favoriete hop in je tuin hebt staan, die je ook nog kunt/wilt gebruiken in je bieren. Dus vraag in het begin van het seizoen een hobby hopkweker of je een stekje kan krijgen/ruilen/kopen.. vaak tegen een eigen gebrouwen biertje is dit wel te regelen,
Wanneer je hop in de tuin zetten?
Hop gaat groeien vanaf maart, dan komen de eerst plantjes al weer boven de grond. Op het moment dat de eerste uitlopers groot genoeg zijn kunnen ze gestekt worden. Ze kunnen dan afgeknipt worden en in een glas met water gezet worden. Zet ze op een zonnige plek neer, want hop heeft veel zon nodig! Zodra deze stekjes wortels gaan vormen kunnen ze in de grond gezet worden, dat zal zo rond mei/juni zijn. Zet ze in de volle grond en op een zonnig plek! Als de hop niet voldoende zonuren krijgt, zal deze niet voldoende groeien. Je kunt de hop ook in een plantenbak zetten, maar de volle grond heeft de voorkeur voor een goede en gezonde groei en bloei. Verwacht het eerst jaar nog niet al te veel oogst, meestal heeft dat 2-3 jaar nodig voordat je echt een goede opbrengst zult krijgen. Maar de eerste opbrengst, groot of klein, kun je gewoon gebruiken! Heb je een hopplant in je tuin staan waarvan je niet weet welk ras het is, dan is dit vrijwel niet te achterhalen. De verschillen zijn genetisch, en uiterlijke verschillen zijn dermate klein en divers en zelfs niet per ras uniek.
De eerste uitlopers kortwieken!
Zodra in maart de eerste uitlopers uit de grond komen, zijn de meeste hopkwekers al meteen enthousiast(en terecht), maar het is beter om per 1 april (uiterlijk 15 april) de hop tot op de grond weg te knippen. Dit beschermt de hop tegen ziektes en zal zorgen voor een betere groei later in het seizoen! De uitlopers die je wegknipt kun je wel gebruiken voor stekjes om aan andere hopkwekers te geven!
Niet alle uitlopers bewaren!
Zodra dan de eerste uitlopers weer beginnen te groeien, zoek er dan maximaal 3 uit per plant en laat die uitgroeien tot hopplant. Alle uitlopers die daarna nog komen kun je gewoon wegknippen. Houd dit goed in de gaten, want na een aantal jaren blijven de uitlopers tot in juni opkomen. Dus enig onderhoud en oplettendheid is wel vereist.
Een hopstellage
Nu gaat je hopplant groeien, en hop is een klimplant die graag in de hoogte groeit en dan het liefst 6-8 meter de hoogte in. Nu kan dat ook deels horizontaal, maar je moet wel zorgen dat de hop ruimte heeft om te klimmen. Dus zorg voor een stellage of opstelling (een draad o.i.d) waarlangs de hop kan groeien. Als deze eenmaal langs die stellage groeit kan het zijn dat je de hop af en toe moet begeleiden zodat deze de juiste kant op groeit, anders wordt het een flinke wildernis..
Ongedierte in en op je plant
Zo rond juni zul je merken dat er erg veel bladluizen op de je hopplant aanwezig zijn, en ook wat andere insecten (voornamelijk larven van de lieveheersbeestjes). Dit is normaal, die larven eten veel bladluis. Je zou kunnen gaan sproeien met een ecologisch bestrijdingsmiddel (Plantschoon oid). Maar echt nodig is dat niet. Hop is een overlever en de natuur red zich meestal wel.
Van groei naar bloei
Vanaf 21 Juni zal de hop zijn focus wijzigen van groeien naar bloeien. Hij gaat zijn energie dan steken in het voorbereiden en produceren van zijn hopbellen. Deze zullen tussen half en eind augustus gereed zijn, afhankelijk van het hopras.
De oogst
Eind augustus is de hop oogstrijp. Kijk goed of de bellen wel volgroeit zijn en of ze al knapperig beginnen te worden. Je wilt de hop niet te vroeg oogsten, maar zeker ook niet te laat. Voor hop heb je maar een oogst periode van 2-3 weken, en meestal zijn dat de eerste 2-3 weken in September Je kun de bellen dan oogsten en drogen, of nat gebruiken in een brouwsel (Freshhop). De hopbellen bevatten zo’n 80% vocht, dus van 1000 gram natte hop, krijg je 200 gram gedroogde hop. De hop kun je drogen in speciale hopdrogers, of leg je op een stuk krantenpapier in een dunne laag op een warme plek waar ook ventilatie plaats vind. Dan zijn de hopbellen in 1 a 2 dagen droog. Daarna kun je ze samenpersen en invriezen voor later gebruik! Ingevroren zijn ze lang goed te houden.
Wat te doen na de oogst
Na de oogst zal de plant langzaam gaan verdorren, de voeding in de stengels trekt terug naar de wortels en de plant “sterft af”. Deze kun je dus na de oogst volledig tot op de grond afknippen.
Wil je niet dat de wortels te ver uitlopen onder de grond, steek ze dan rondom (ongeveer 15-20 cm) af met een spade de hop blijft dan netjes op zijn plek en zal onder de grond dan niet verder groeien. De wortels zullen onder de grond overwinteren en het volgende jaar gewoon weer opkomen.
De wortels van de hop
Hop maakt natuurlijk wortels aan om zijn voeding te zoeken. Deze gaan doorgaans niet dieper dan zo’n 30-40 cm. Echter zullen de wortels wel enkele meters ver horizontaal onder de grond gaan groeien, dus kan het maar zo zijn dat, als je deze niet ieder jaar afsteekt, dat ze bij de buren weer op komen, of elders in de tuin!. Dit is voor veel hobbykwekers een reden om de hop in bakken te zetten, of om in de grond een afscherming te maken.
Met vriendelijke groeten,
De bier Brouwer
| 
| Hits: 3044
De puntjes op de I.. Dat willen we natuurlijk allemaal. In dat artiklel even wat uitleg over termen in het brierbrouwen en het belang ervan. Doe er je voordeel mee...
Het Schroten van de mout
Brouwen op volume of SG
Als je al thuis brouwer een bier brouwt, kun je dat eigenlijk op 2 manieren doen. Je brouwt altijd hetzelfde volume, of je wilt het gewenste SG behalen, waardoor het volume bier kan varieren... In dit artikel wil ik deze 2 methoden eens toelichten en waarom je een bepaalde keuze zou maken.
Allereerst wil ik melden dat als je thuis brouwt, een bepaalde doelstelling geheel van jezelf afhangt en hoe belangrijk je dit vindt. Ik geef hier wel een eigen mening.
Brouwen op volume
Als je brouwt op volume, heb je dus altijd (met enige marge) dezelfde hoevelheid bier wat uit je brouwsels komt. Dit houd in dat als je rendement wat tegenvalt bij een brouwsel, dat het % alcohol wat minder wordt. Echter is je rendement door omstandigheden hoger...dan heb je een bier met iets meer alcohol. Dit is een keuze die je maakt tijdens het brouwen, eigenlijk al aan het einde van het maischen. Want als je einde maischen je brix meet, weet je eigenlijk al of je je rendement gaat halen, of niet.. Maar wat is nu het voordeel van deze methode ?
mijn inziens heeft dit mijn voorkeur voor thuisbrouwsels aangezien je dan veel parameters altijd gelijk hebt... Je volume voor koken is altijd hetzelfde. Hierdoor is ook het volume dat je verdampt altijd (min of meer) hetzelfde. Dus, indien je de juiste brouwsoftware gebruikt, weet je eigenlijk voor koken al wat je beoogst SG voor vergisten gaat worden, en kun je eventueel je hopgift nog iets aanpassen.
Met deze methode is het ook makkelijker te achterhalen (inzicht en redenatie) waarom je rendement nu lager of hoger was dan anders...dus je inzicht in het brouwproces zal hierdoor toenemen. En voor een thuisbrouwsel maakt het niet zoveel uit of een bier nu wat meer of minder alcohol zal bevatten. De kwaliteit van het bier zal hierdoor zeker niet minder worden !!! En je leert je installatie er veel beter en sneller door kennen waardoor je eigenlijk eerder op het niveau komt dat je het gewenste volume met het gewenst SG kunt brouwen.. en bij ieder brouwsel weet je al meteen hoeveel bier het op gaat leveren :-)
Brouwen op SG
Indien je het belangrijk vindt dat je het gewenst SG behaalt voor je brouwsel, kun je dus tijdens het brouwen het proces bijstellen. Indien je versuikering niet goed verloopt zul je dus wat minder moeten spoelen, en houd je dus minder bier over. Loopt je versuikering uitermate goed, dan zul je meer moeten spoelen, en houd je meer bier over.
Je volume voor koken wijzigt en met dezelfde energie toevoer zal er meer of minder verdampen waardoor het lastig van te voren te bepalen is hoeveel je einde koken over zult houden. In de software is dit lastig rekenen (maar niet onmogelijk).
Ook bij deze methode zul je tijdens het brouwen moeten gaan rekenen met je hopgiften omdat het volume of minder of meer zal worden..dus blijven meten (of je neemt genoegen met iets meer of minder bitterheid). Natuurlijk kun je met de juiste software wel gaan rekenen en weet je wat je rendement was. Maar het is toch lastiger om dan je installatie goed te leren kennen, omdat er meerdere factoren bij ieder brouwsel zullen varieren. Het volume voor koken is niet altijd gelijk, Het verdampings volume wisseld. Het blijft dan lastig om in te schatten tot hoe ver je moet spoelen...en wat dan je uiteindelijke SG voor vergisten gaat worden... Als je voor een wedstijd brouwd kan dit idd de juiste keuze zijn, maar als je gewoon voor je dagelijkse bier behoufte brouwt, is dit niet altijd de juiste keuze mijn inziens....
Uiteraard kun je natuurlijk je SG ook corrigeren met suiker of water....
| | Hits: 5298
Je hebt met veel pijn en moeite een bier gebrouwen(misschien wel je eerste brouwsel) en nadat het afgevuld is, en heeft gerijpt (nagisting op fles) blijkt je bier mislukt te zijn. Het bier spuit je fles uit en/of het smaakt zuur of het ruikt niet lekker. En je hebt geen idee wat je fout hebt gedaan.
In dit artikel wat mogelijke/veel voorkomende oorzaken en hoe je dit mogelijk kunt voorkomen.
Mijn bier "spuit" de fles uit..
Dit heet 'Gushing' en overkomt zelfs de meest ervaren brouwers nog wel eens. Zelfs sommige commerciële brouwers hebben er sporadisch last van. De oorzaak is vaak dat je bier niet goed of geheel uitvergist is. Na het afvullen gaat de gist nog lekker langzaam door en vergist naast je bottelsuiker ook nog een deel van je restsuikers in het bier. Dit heeft tot gevolg dat je een veel te hoog koolzuur gehalte in je bier krijgt. Je bier is "oververzadigd" en wil direct de fles uit na het openen.
Een andere mogelijke veel voorkomende oorzaak is een lichte (of zware) infectie. Ergens in het proces (na het koken) is er een ongewenste bacterie of wilde gist in het wort gekomen. Deze kunnen vaak zorgen voor extra omzettingen waar ook koolzuur bij ontstaat en wederom zit je met een veel te hoog koolzuur gehalte in je bier.
Een gestokte vergisting is ook nog een mogelijke oorzaak. Je waterslot staat al dagen stil en zonder te meten ga je bottelen. Je voegt wat suiker toe en de gist wordt (mede door wat zuurstof inslag) weer wakker en gaat langzaam verder met zijn werk... nu heb je potentiële "bommetjes". Flesjes kunnen knappen door overdruk !!
Ook een mogelijke fout kan zijn dat je een rekenfout hebt gemaakt en te veel bottelsuiker hebt gebruikt...dit komt minder voor, maar sluit het niet uit...
De vergisting van een bier is het belangrijkste onderdeel van het proces en zul je dus ook zorgvuldig moeten voorbereiden. Zorg dat alles goed schoon is (je hoeft niet te overdrijven, maar denk gewoon logisch na) en ook gedesinfecteerd. Zorg dat je gist in goede conditie is (korrelgist gewoon strooien). En vooral belangrijk: Geduld !!! Soms duurt het wat langer dan gewenst of dan er in het "recept" staat. Gist kan niet lezen !!! En is afhankelijk van vele omstandigheden.
Mijn bier smaakt zuur of zurig
Indien je uiteindelijke bier zuur of zurig smaakt kun je vrijwel zeker spreken van een infectie ! Veel bacteriën die in bier groeien (en dat zijn er best veel) maken ook zuur aan. Afhankelijk van de soort bacterie kan dat melkzuur of azijnzuur zijn (en wellicht nog andere organische zuren). Van melkzuur wordt je bier zacht zurig. Dit kan, ondanks dat het niet gewenst is, soms nog best prima smaken. Dan moet je wel van zuur houden. Azijnzuur is echt einde oefening. Dat is in geen enkel bier lekker en geeft een harde en scherp zure smaak.
De oorzaak is vaak niet schoon genoeg gewerkt op het juiste moment. Of je bent te nieuwsgierig en hebt tijdens de vergisting meerdere keren het deksel van je vergistingsvat opgetild om te kijken (onder het mom van zien is leren). Dit doe je idd 1 keer (ik deed het ook bij mijn 1e brouwsel) en daarna weet je het...
Mijn bier heeft een vreemd luchtje...niet lekker..
Bier is een zeer complexe drank waar heel veel fout kan gaan. Het meeste gaat fout tijdens de vergisting zoals hiervoor al gemeld is. Veel beginnende brouwers hebben vaak nog geen "gistkast" waar de temperatuur constant gehouden kan worden en gaan vaak uit van kamertemperatuur of keldertemperatuur.
Tijdens de vergisting ontstaat veel warmte en kan je bier zomaar 3 - 5°C (of meer..) opwarmen. Dus als je bier op kamertemperatuur (± 20/21°C) staat, kan dit zomaar oplopen tot 25°C of zelfs hoger. Dit leid vaak tot "off flavours", ongewenste smaakjes dus. Ik heb het al vaak geproefd bij beginnende brouwers... Je krijgt dan geuren van lijm, oplosmiddel, hogere alcoholen... en hierdoor ook afwijkingen in de smaak. In veel gevallen is het bier nog best wel te drinken (je bent trots op je eigen bier en dat gooi je niet zomaar weg, zeker niet te 1e of 2e keer).
Mijn bier heeft geen of een slecht schuimkraag..
Schuim op je bier ontstaat door het vrijkomen van koolzuur icm aanwezige eiwitten in bier.
Nu kun je een complete studie wijden aan schuimvorming/schuimstabiliteit in je bier. Dit is een zeer complexe materie. Het gehele brouwproces speelt mee in je uiteindelijke resultaat. de gebruikte mouten, hoeveelheid hop, maischschema, het kook proces, gebruikte gist, temperatuur..e.d. Alles heeft invloed op elkaar. Hop heeft een positief effect op de schuimkraag, maar als je je bier te warm vergist, krijg je esters die weer een negatief effect hebben op je schuimkraag. Vetten in je bier zijn ook funest voor je schuimkraag (een bier waarin chocolade is verwerkt..). Juist om deze reden ook altijd alles tijdens je proces bijhouden om achteraf te kunnen verklaren waarom het goed of fout is gegaan.
Wat kun je doen om dit alles te voorkomen ?
Bierbrouwen is een leuke hobby wat je vaak leert met vallen en opstaan. Probeer van je fouten te leren! Zorg ook dat je wat kennis in huis hebt voordat je begint! Koop een boek en lees het, of lees op internet. Hieronder toch nog een paar extra tips :
- Meten is weten! Zorg dat je af en toe wat meet tijdens het brouwen en noteer dat ook. Met een refractometer (voor de vergisting) is dat vaak zo gebeurd. Zorg in ieder geval dat je het BeginSG voor vergisting hebt gemeten (kan met een refractometer) en bij het overhevelen en/of bottelen meet je weer het SG (dit keer met een hydrometer of dompelaar)! Dit geeft niet altijd zekerheid, maar je weet wel wat je aan het doen bent.
- Werk schoon bij alles wat je doet na na het koken! Hier gaat het meeste mis. Lees je in in het reinigen en desinfecteren tijdens het brouwen! Overdrijf niet (schoon is schoon), maar desinfecteren is wel een dingetje... Veel beginners hebben hier vaak wel vragen over (die overigens al heel vaak beantwoordt zijn).
- Zorg voor voldoende gist en ook voor vitale gist. Bij korrelgist is dat vaak wel het geval, bij vloeibare gist niet altijd!
- Belucht je wort! Ook hier weer oppassen voor een infectie, maar na het koelen dien je wel te zorgen voor wat lucht inslag (laten kletteren is vaak voldoende).
- Vergist gecontroleerd of zo gecontroleerd mogelijk ! Een goede en gezonde vergisting maakt je bier meteen stukken beter. Zorg dat je je gistend jong bier kunt koelen en verwarmen! Hiermee ga je in eens 10 stappen vooruit!
- Nieuwsgierig? Kijk niet in je gistvat! Maar vertrouw erop dat je het goed hebt gedaan. Als je waterslot beweegt of er zit schuim op je bier (kun je vaak door het vat heen zien) dan is het goed. Laat het daarna gewoon 1 week staan. Daarna kun je overhevelen. Na nog 1 week kun je het over het algemeen wel bottelen.
- Geduld !!! Nadat je bier is gebotteld moet je bier rijpen/nagisten. Soms gaat dit heel snel, maar in uitzonderlijke gevallen kan dit ook wat langer duren (tot in extreme gevallen wel een jaar...). Brouw daarom ook altijd meerdere bieren zodat jer de ruimte hebt om een andere bier even geen aandacht te geven.
Ondanks alles is het toch fout gegaan, Help !!
Gaat het toch fout en wil je weten wat je fout gedaan hebt ( je hebt bovenstaand allemaal gelezen en gedaan). Dan hier wat tips :
- Laat je bier proeven aan een ervaren brouwer/keurmeester. Via het forum (hobbybrouwen) of een facebookgroep kun je vaak wel iemand vinden die jou bier wilt proeven om te kijken wat er fout is..goed proeven is te leren, maar dat kost vaak enkele jaren. Een flesje (of een paar) opsturen naar iemand met ervaring kan je vaak wel verder helpen.
- Stel je vraag ergens op internet. En is een hobbybrouw forum en een FB groep genaamd bierbrouwen. Hier zitten veel mensen die je kunnen en willen helpen. Echter, geef zo veel mogelijk informatie bij die vraag (wat was je recept, wat voor een installatie, wat heb je gemeten...e.d.). Hoe meer info hoe beter en sneller er geholpen kan worden. Dit geeft ook blijk van pro activiteit Alleen de vraag "mijn bier is mislukt, wat heb ik fout gedaan? " gaat je niets opleveren.
Ik hoop dat je met dit artikel geholpen bent !!
met vriendelijke groeten
De bierbrouwer.
Rekenen met mouten
Vele brouwers rekenen hun recepten uit met brouwsoftware, of met een excelsheet..of een app... Dat is goed..maar velen weten niet welke berekeningen hier achter zitten en hoe dit werkt. Dit leg ik uit in dit artikel. Je hoeveelheid benodigde mout (globaal) en hoe je dat bepaald. Dit kun je vrij simpel zelf uitrekenen.... Echter moet je hiervoor een paar dingen weten en begrijpen....
Extract fine grind
In de mout analyse van vele mouten vindt je deze waarde (extractie droge stof) . Die analyses kun je vaak downloaden vanaf de website van de leverancier en/of de mouterij. Deze waarde is belangrijk ! Deze analyse wordt op kleine schaal gedaan door de mouterij zelf en geeft aan hoeveel suikers er theoretisch maximaal uit de mout gehaald kan worden. Meestal is dit voor basis mouten tussen de 80 - 83%. Dat wil zeggen dat je per kilo mout maximaal 800 - 830 gram suiker er uit kan halen. Voor cara mouten ligt deze waarde uiteraard lager (tot 69% bij hele donkere mouten).
Stamwort gehalte in Plato
Hobbybrouwers rekenen veelal nog met SG ( soortelijk gewicht ). Maar het is soms handiger om met graden Plato ( °P) te rekenen. Deze eenheid is gedefinieerd als aantal gram suiker per 100 gram oplossing, dus eigenlijk het gewicht % suiker van de oplossing. Voor het gemak kun je ook zeggen het aantal gram suiker per 100 ml (rekening houdend met een kleine afwijking). Dus globaal is 1 °P 10 gram suiker per liter wort (of bier). 1°P is ongeveer 4 SG punten. Dus globaal gezegd °P = (SG - 1000)/4
Rendement
Bij het brouwen heb je natuurlijk te maken met een rendement. Oftewel hoeveel suikers haal je er werkelijk uit ten opzichte van wat theoretisch mogelijk is. Dit rendement wordt bepaald bij het filteren van je maisch. Bij het maischen ga ik ervan uit dat je vrijwel 100% van je zetmeel omzet naar suiker. Je rendement wordt dan o.a. bepaald door je snelheid van filteren, je methode van filteren (hevel filter of filterplaat) en temperatuur spoel water (en nog wat factoren)..
De berekening
Stel we willen 25 liter bier maken met een SG van 1060. Dit is 15°P. Dus we hebben 25 x 15 x 10 = 3750 gram suiker nodig. We gaan uit van een gemiddeld extractierendement van 80% van de gebruikte mouten en we brouwen met een brouwzaal rendement van 75%. Dus uit iedere kilo mout halen we maximaal 800 gram suiker, maar met een brouwzaal rendement van 75% wordt dat in werkelijkheid maar 800 x 0,75 = 600 gram. Dus om ons doel te halen hebben we 3750 / 600 = 6,25 kilo mout nodig.
De formule
als je dit geheel in een formule samenvat kom je hier op uit :
Kilo's mout nodig = (Volume x stamwort (°P)x10)/(Extract FG x 10 x Rendement )
Natuurlijk spelen er nog meer factoren mee, maar die zijn hier weggelaten om het simpel te houden. Dus globaal kun je deze berekening gebruiken.. In De software zal je de juiste getallen krijgen die voor jou brouwinstallatie correct zijn.
Met vriendelijke groeten,
De bierbrouwer